جهت کمک به تصویه و شفافیت و ضد عفونی کردن آب استخر و جکوزی نیازمند یک ماده شیمیایی هستیم. از آنجایی که برای تضمین سلامتی شناگران و افراد استفاده کننده از آب باید یک روش گندزدایی مناسب انتخاب شود. لذا روشهای متفاوتی نیز برای انجام این کار مورد استفاده قرار میگیرد.
به طور کلی آب استخر و جکوزی مدت زمان زیادی نگهداری می‌شوند و به صورت مداوم توسط افراد متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در صورت عدم گندزدایی و ضدعفونی ایجاد خطراتی همچون باکتری‌ها، قارچها، جلبکها و ویروس‌ها را دارند و باعث گسترش آلودگی و تبدیل شدن به یک تهدید برای سلامت استفاده کنندگان می‌شوند. از این رو پیشنهاد می‌شود جهت ضدعفونی و گندزدایی از روشهای متداولی استفاده گردد.
انواع روشهای گندزدایی و ضدعفونی متداول
۱. استفاده از یون کلربه صورت قرص یا تزریق کلر مایع
۲. گندزدایی آب به وسیله ی الکترولیز نمک یا سدیم کلرید
۳. استفاده از نور فرابنفش (UV) برای گندزدایی
۴. استفاده از گاز ازون
استفاده از یون کلربه صورت قرص یا تزریق کلر مایع
یکی از روشهای متداول استفاده از کلر یا کلر مایع برای تصفیه آب از ذرات میکروبی و غیره است. اولین و ابتدایی‌ترین روش گنذزدایی آب استفاده از یون کلر است. کلر یک ماده شیمیایی است که باعث از بین رفتن بسیاری از میکروارگانیزها شده و سپس بقایای آن‌ها توسط فیلتر جدا می‌شود. لیکن با وجود ارزان بودن کلر نسبت به بقیه‌ی روش‌ها، شدت گندزدایی کمتر و دقت پایینتری دارد. یکی از معایب استفاده از یون کلر ترکیب شدن آن با مواد آرایشی، عرق بدن انسان، گردوخاک، روغن و چربی پوست و مو است که تولید یک یون به نام کلرامین را دربردارد. برخلاف تصور عموم مردم از علت بوی بد استخر، سوزش چشم و پوست و غیره، یون کلر نیست و درواقع همان ترکیب کلرامین است که حتی به تجهیزات استخر هم آسیب وارد کرده و باعث خوردگی‌ها می‌شود. همواره صاحبان استخرهای خانگی برآن هستند تا جایگزین مناسب‌تری جهت گندزدایی با کلر پیدا کنند.
گندزدایی آب به وسیله‌ی الکترولیز نمک یا سدیم کلرید
در این نوع سیستم کلر نمکی به وسیله‌ی حل شدن نمک خوراکی یا سدیم کلرید در آب صورت میگیرد و با عبور آب مخلوط با نمک از سیستم و دستگاه الکترولیز، یون کلر یا کلرین از سدیم جدا می‌شود. شوری آب توسط نمک در حد شوری اشک انسان بوده و مواد مضری مانند جلبک، باکتری و ویروس‌ها را از بین می‌برد، سپس کلر آزاد شده ضدعفونی آب را انجام می‌دهد. این سیستم به صورت یک چرخه فعالیت می‌کند، یعنی آب حاوی نمک تبدیل به نمک و نمک تبدیل به یون کلرسدیم می‌شود و این روند در یک چرخه تکرار می‌شود. این روش نسبت به روشهای دیگر مانند UV یا ازون مقدور به صرفه‌تر است و اگر با روش UV همراه گردد، می‌توامند ترکیبات مضری مانند کلرامین آزاد شده از کلر را تا ۸۰ درصد کاهش دهد. از مزیایای استفاده از این روش، حدف خرید قرص کلر یا کلر مایع است. از طرفی میزان تزریق کلر تولید شده با این روش به صورت کم کم بوده و مانند قرص کلر نیست. لذا با این وجود معایبی نیز دارد. شوری و نمک موجود در آب ممکن است مطلوب همه‌ی شناگران نباشد و خرید نمک نیز برای جبران کم شدن نمک مصرفی نیاز است. از طرفی شوری آب در صورت پاشیدن در اطراف بر روی گیاهان باعث خرابی و از بین رفتن گیاهان می‌گردد و حتی می‌توانند به دستگاه‌ها و تجهیزات آسیب برساند. علاوه بر آن هر ۲ تا ۳ سال نیز یکبار باید سلول‌های نمکی تعویض شود که هزینه‌های بالایی دارد.
استفاده از نور فرابنفش (UV) برای گندزدایی
نور فرابنفش تولید شده در این سیستم باعث شکسته شدن زنجیره‌ی DNA برخی از آلودگی‌های خطرناک که کولر قادر به از بین بردن آن‌ها نیست می‌گردد. لذا این نور فقط می‌توانند این آلودگی‌ها را فلج و بی‌خطر کند، اما قادر به کشتن آن‌ها نیست. در سیستم تصویه‌ی ترکیب کلر و نور فرابنفش یکی از ایده‌آل‌ترین روش‌ها است، چرا که میزان تاثیر و غلظت کلرامین را به شدت کاهش می‌دهد و با ترکیب کارایی با کلر گندزدایی را به طور کامل و به خوبی انجام می‌دهد. از مزایای استفاده از UV این است که از آنجایی که نور فرابنفش بی خطر و بی ضرر است، می‌توان به راحتی از آن استفاده کرد و در هر شرایط آب و هوایی به خوبی پاسخگو است. فراموش نشود ترکیب UV و ازون می‌تواند تا ۹۹/۹% میکروارگانیزها را از بین برده و آب را کاملا بهداشتی کند.
استفاده از گاز ازون
یکی از تاثیرگذارترین و بهترین روش‌ها برای گندزدایی استفاده از گاز اوزون است. در این روش میکروارگانیزها توسط O۳ اکسید و نابود می‌شوند و بدون نیاز به هیچ ماده شیمیایی در استخرهای کوچک می‌توان بدون استفاده از کلر تنها این روش را برای گندزدایی استفاده کرد. لذا عمر اوزون کوتاه بوده و بین ۲۰ تا ۶۰ دقیقه از بین میرود. بنابراین برای استخرهای بزرگ و عمومی جهت حفط بهداشت آب از مقداری اکسید کلر هم استفاده می‌شود. تولید کننده‌های اوزون باید همواره هر ۱۸ تا ۲۴ ماه یک بار تعویض شود.
سخن آخر
انتخاب بهترین روش گندردایی آب به مصرف کننده بستگی دارد که میخواهد تا چه میزان به سلامت و ترکیب آب با مواد شیمیایی اهمیت دهد و البته بودجه جهت استفاده از روشهای دیگر نیز تاثیر گذار است. برای مثال کلر ارزان‌ترین روش در بین روشهای گندزدایی است اما معایبی نیز دارد و ازطرفی می‌توان با هزینه‌های بیشتر مانند ازون یا موارد این گونه آب را بهتر و پاکیزه‌تر ضدعفونی کرد. البته باید همواره به یاد داشت هر چقدر بیشتر تمیزی و ضدعفونی آب مدنظر باشد، هزینه‌ی بیشتری نیز نیاز است.
