شیر فشار شکن یا PRV
این شیر جهت تنظیم فشار داخل لوله‌ها در سیستم‌های تاسیساتی در هنگام بالا رفتن فشار سیال در لوله‌ها به کار می‌رود و فشار سیال عبوری را کم می‌کند و همچنین فشار را ثابت نگه می‌دارد.
یکی از عوامل مهم مصرفی در تاسیسات، شیر فشار شکن است، زیرا این قطعه سلامت بقیه‌ی قطعات را تضمین کرده و ایمنی را در هنگام بالا رفتن فشار برقرار می‌کند.
در حال حاضر تجهیزات متفاوتی جهت کنترل متغیرهای یک سیستم سیال مانند: فشار، جریان، دما، هد، دبی و غیره وجود دارد، که هر یک به نوبت خوت نقش بسزایی را ایفا می‌کنند.
در یک سیستم تاسیساتی تمامی این موارد باید در نظر گرفته شوند تا سلامت و ایمنی افراد و سیستم به خطر نیوفتد.
کارکرد شیر فشار شکن
نحوه‌ی عملکرد این شیر به این صورت است که با تنظیم آن بر روی یک فشار مشخص در صورتی که فشار سیال موجود در لوله‌ها و سیستم بیشتر از این فشار تنظیم شده باشد، شیر شروع به کار کرده و فشار را کاهش می‌دهد یا جریان را قطع می‌کند و تا پایین آمدن فشار سیال به کار خود ادامه می‌دهد. در واقع نحوه‌ی عملکرد این شیر بر اساس نیروی کنش و واکنش است. نیرویی که از یک سو تمایل به بازکردن جریان دارد و نیرویی که در راستای مقابله با آن عمل می‌کند که این عملکرد خود باعث افت فشار می‌شود.
در سیستم موتورخانه‌ی استخر یا جکوزی معمولا این شیر بعد از ورودی آب به دیگ، بویلر یا پکیج‌ها نصب می‌گردد.
انواع شیر فشار شکن از نظر عملکرد
۱. شیر فشار شکن با عملکرد مستقیم
۲. شیر فشار شکن با عملکرد پایلوت‌دار
انواع شیر فشار شکن از نظر سیال کاربری
۱. هیدرولیکی
۲. پنوماتیک
شیر فشار شکن با عملکرد مستقیم
در ساختمان‌ها با جریان‌های کم کاربرد فوق‌العاده‌ایی دارد. مانند: تجهیزاتی که از هوا با فشار کم استفاده می‌شود و سیستم‌های استریل کردن با بخار، سیستم‌های تجهیزات لباس‌شویی و صنایع مواد غذایی.
شیر فشار شکن پایلوت‌دار
این نوع شیر خود دارای دو سیستم دیافراگمی و پیستونی است.
شیرهای دیافراگمی دارای یک دیافراگم بزرگ است و مقدار cv بالایی دارد که نوسان کاهش فشار را حتی در زمانی که جریان را کنترل می‌کند به حداقل می‌رساند. این شیر به دلیل کنترل جریان‌های بالا توسط یک دیافراگم بزرگ عملکرد مشابهی به شیرهای کنترلی دارد و قادر به کاهش فشار زیادی است. این نوع شیر در ساختمان‌سازی، تجهیزات و تهویه مطبوع و غیره کاربرد دارد.
شیرهای پیستونی دارای یک پیستون است که عملیات شیر را انجام می‌دهد. این شیر به طور گسترده در خطوط بخار کاربرد دارد و کنترل فوق‌العاده‌ایی در کاهش نوسانات تا پنج هزارم MTA یا کمتر را دارد. کاربرد این شیر معمولا در ساختمان‌ها، ساختمان‌سازی، تجهیزات تهویه‌ی مطبوع، آبیاری، امکانات سایت و مانند این‌هاست.
شیرهای هیدرولیکی و پنوماتیک
در تنظیم سیالات کاربرد دارد. در شیر هیدرولیکی یک اهرم دستی به شی متصل است که جریان را کنترل می‌کند و در شیرهای پنوماتیک به علت داشتن قطعات جانبی مانند: عملگر، پوزیشینر، کنترلر، افت فشار زیادی را ایجاد می‌کند. شیرهای هیدرولیک در صنایع خودروسازی، فولاد، سیمان و غیره کاربرد دارد. شیرهای پنوماتیک در صنایع خودروسازی، چوب، کشاورزی و صنایع غدایی و غیره کاربرد دارد.
مزایا و معایب استفاده از شیرهای فشار شکن
مزایا
- طراحی ساده
- تامین ایمنی
- هزینه‌ی کم
- کاهش نشتی
- نیروی خارجی برای بارگزاری در شیر نیاز نیست
معایب
- محیط کنترلی باید تمیز باشد
- قابلیت کنترل را هنگامی که افت فشار در شیر کم می‌شود از دست می‌دهد، زیرا محیط قدرت عملکرد کافی را تامین نمی‌کند
- توانایی سازگار با بی‌صدایی را ندارد
